De uitzonderlijke hand van Filip Redant

02-09-2019
De uitzonderlijke hand van Filip Redant

Maar liefst 22 verschillende houtsoorten en messing strips verwerkt in een parket van slechts 240x240 cm, volledig ontworpen en handmatig vervaardigd (zonder laser of cnc-werk). Zo’n onderscheidende vloer, waarmee Atelier Passe Partout de ‘Wood Floor of the Year’ 2019 heeft gewonnen, typeert het vakmanschap van Filip Redant. De eigenaar van Atelier Passe Partout beschouwt het zelf ontwerpen en uitvoeren van dit soort marqueterie vloeren als hoogtepunten in zijn imposante loopbaan.
De uitzonderlijke hand van Filip Redant

Hoe aansprekend is de ‘Wood Floor of the Year’ 2019 voor u?
“De prijs is uitgereikt door de NWFA. Deze Amerikaanse vakorganisatie voor de parketbranche staat zeer hoog aangeschreven. Dat ik als eerste Europeaan deze prijs heb gewonnen, maakt het voor mij heel bijzonder. In feite heb ik de Amerikaanse parketteurs op hun eigen terrein verslagen, haha.”

Was u een beetje verrast dat u de prijs in ontvangst mocht nemen?
“Toen ik een blik wierp op de inzendingen op de website van de NWFA, zag ik al wel dat ik een goede kans zou maken. Al moet wel gezegd worden dat Amerikanen zo hun eigen stijl en smaak hebben als het gaat om parketvloeren. Ze werken graag met felle kleuren, terwijl ik juist het natuurlijke en de warmte van het hout tot uitdrukking wil laten komen. Dus was ik wel benieuwd of men de Europese stijl van parket ontwerpen zou weten te waarderen.”

Wat is er zo bijzonder aan het winnende parket?
“Ik heb een complex patroon in stermotief gemaakt, waarin tevens 3D-effecten zijn verwerkt in de randen. Technisch gezien is het project tot in de kleinste details perfect in balans. De gekozen kleurcombinaties en de houtsoorten maken het parket uniek. Een aantal van die beschermde houtsoorten is te vinden op de website van CITES . Ik noem bijvoorbeeld cuba mahonie, rio palissander en rozenhout, die alleen nog maar mogen worden verwerkt en niet meer worden aangekocht.
Ze zijn dus bij geen enkele houthandel te koop. Zelf beschik ik echter over een exclusieve voorraad van tachtig houtsoorten die ik gedurende mijn loopbaan heb verzameld en bewaard. Enkele daarvan heb ik toegepast in dit parketmotief. Dit maakt het prijswinnende parket onvervangbaar. Het kan onmogelijk nagemaakt worden.”

Hoe kun je als klant eigenlijk in aanmerking komen voor dit soort uitzonderlijke vloeren?
“Aangezien ik heel zuinig ben op de genoemde houtsoorten, moeten klanten deze uitzonderlijke kwaliteit weten te waarderen en dient het project het liefst een speciale, historische waarde te hebben. Om een voorbeeld te noemen: in oktober start ik met de restauratie van de vloer van het Paleis der Academie in Brussel, dat rond 1827 is ingericht door Prins Willem van Oranje.
De vloeren, die zijn gemaakt van eikenhout en rio palissander, zijn dus nog ouder dan België zelf. De beschadigde vloer ga ik met mijn houtsoorten in volle glorie herstellen. Dat is een enorme eer. Niemand anders kan de klus uitvoeren, simpelweg omdat het vereiste materiaal niet voorhanden is. Van het afval dat achterblijft maak ik overigens speciale luxe koffertjes. Het hout is immers ontzettend kostbaar. Zo heb ik recent elf verschillende houtsoorten verwerkt in een luxe koffertje waarin sigaren op de ideale temperatuur bewaard kunnen worden. In deze zogenoemde humidor is tevens stof verwerkt die wordt verweven in Venetië en zijn bijvoorbeeld speciale messing sloten en scharnieren uit Londen aangebracht. Zo proberen we altijd wel de meest originele materialen te vinden, over de gehele wereld.”

Hoe is de hand van Filip Redant in een parketvloer te herkennen?
“Allereerst door de nauwkeurigheid. Het resultaat van het uitsluitend met de hand werken, zonder dat er een cnc-machine of lasertechniek aan te pas komt. Alles klopt tot in de details en is perfect sluitend. Toch zijn er geen twee stukjes exact identiek, terwijl dit bij cnc- of laserwerk wel het geval is, en dat maakt het nu net zo speciaal. Bovendien maak ik bij het ontwerp steevast gebruik van de guldensnede, waardoor de verhoudingen perfect zijn. Dat tref je niet snel elders aan. Ik wil een project ook altijd beter uitvoeren, mezelf blijven verbeteren. Door altijd de lat hoger te leggen en dingen te realiseren die nooit eerder gedaan zijn. Deze uitdaging is voor mij belangrijk. Als ik alleen stroken parket aan zou mogen leggen, zou ik snel uitgekeken zijn op het vak. Ik moet kunnen puzzelen om elke keer weer tot een bijzonder resultaat te komen.”

Dit unieke resultaat wordt altijd bereikt met massief hout. Wordt de veelzijdigheid van traditioneel parket nog altijd voldoende gewaardeerd in de markt?
“Niet echt. Sterker nog, het traditioneel parket verdwijnt langzaam maar zeker. Binnen een aantal jaren zal het wellicht nog enkel voor de ‘happy few’ weggelegd zijn vrees ik. Het echt ambachtelijke vakwerk komt nog maar mondjesmaat van de grond. Ik ben als gevestigde naam een van de weinige parketteurs in België die met uitsluitend massief parket plaatsen het hoofd boven water kan houden. Dat vind ik bijzonder jammer. Ik blijf echter het traditioneel parket zoveel mogelijk promoten. Het biedt veel meer mogelijkheden dan andere stijlen en vormen, het is veel degelijker en vooral eindeloos mooi.”

Waar is de neergang van het traditioneel parket aan te wijten?
“Daar liggen verschillende oorzaken aan ten grondslag. De specialistische opleidingen ontbreken, het leggen van traditioneel parket wordt als te arbeidsintensief ervaren en klanten wensen er niet meer voor te betalen. Ook architecten beseffen nog nauwelijks dat er zoiets als traditioneel parket bestaat. De klant vertrouwt vervolgens op de architect, waardoor het van kwaad tot erger gaat. Er is sprake van een enorme vervlakking. De markt wordt momenteel overspoeld met samengesteld parket. Waar we zo’n tien jaar geleden vooral werkzaam waren in de middenklasse, plaatsen we nu vooral massieve vloeren bij de hogere klasse. Terwijl de middenklasse zowat wegvalt.”

Circulariteit is momenteel een enorme trend. Zou die het traditioneel parket nieuw leven in kunnen blazen?
“Dat hoop ik wel. Traditioneel massief parket is bij uitstek circulair. Als ik een parket plaats, ligt er dat voor minstens honderd jaar in. Terwijl je een samengesteld parket na een paar keer schuren eruit kunt breken. Dat noem ik dus niet circulair. Ten tweede is hout een natuurproduct, terwijl ik de ecologische waarde van een samengesteld parket zeer in twijfel trek. Massief hout kan ook altijd hersteld worden. Dat is een zeer belangrijke troef. Terwijl fabrikanten om de zoveel jaar bewust hun productie en systemen aanpassen, juist om het consumeren in gang te zetten.”

Ik heb de indruk dat u eigenlijk al sinds 1988, het jaar waarin u begon als zelfstandig parketplaatser, werkt volgens de principes van de circulaire economie.
“Dat klopt. Wij verwerken bijvoorbeeld antieke plankenvloeren van driehonderd jaar oud tot parketvloeren. Ik maak hier verder geen commercieel item van, omdat ik circulair werken de normaalste zaak van de wereld vind. Wat betreft producten worden de mogelijkheden wel steeds groter om duurzamer te werken. We gebruiken bijvoorbeeld lijmen die voorzien zijn van het Duitse ecologische label Der Blauwe Engel (Bostik), de Rigostep Royl Bio Oil en de kwaliteitsoliën van Bona, een Zweedse fabrikant. Dit is zowel voor mezelf en mijn klanten als voor het milieu van belang.”

Hoe zit het met uw gedrevenheid, gezien de minder positieve ontwikkelingen in de markt die u schetst?
“Ik ben gedrevener dan ooit. Hoe meer ervaring ik op doe, hoe meer ik wil groeien. Zo zou ik in de toekomst graag nog veel meer marqueterie vloeren zelf willen ontwerpen en uitvoeren, zoals ik met de ‘Wood Floor of the Year’ 2019 heb gedaan. Door zelf te ontwerpen ben ik nog veel vrijer in mijn creativiteit dan bij het restaureren. Ook internationaal worden we gekender. Zo werkten we reeds in Noorwegen, Engeland, Frankrijk en Nederland en hebben we zelfs parketpanelen gemaakt voor een klant in Sint-Petersburg. Binnenkort plaatsen we een marqueterie vloer in een woonkamer met Hongaarse punt en boekvorm parket. De marqueterie vloer zal fungeren als een soort loper. Het wordt echt wederom een heel speciale vloer.”

De uitzonderlijke hand van Filip Redant

Tekst: Ralf Pijnenburg

De uitzonderlijke hand van Filip Redant

De uitzonderlijke hand van Filip Redant
De uitzonderlijke hand van Filip Redant
De uitzonderlijke hand van Filip Redant
De uitzonderlijke hand van Filip Redant
De uitzonderlijke hand van Filip Redant